Blog

Zoals op Italiaanse modebladen

Voor het schrijversgenootschap 'De Voorheen Lege Bladzijde' schreef ik als gastschrijver een verhaal bij het thema 'onderweg'.

We zijn weg. Achter me toetert een BMW als ik van rijstrook wissel. Naomi zit naast me en probeert een boek te lezen, voeten op de blazers, op het dashboard.

De muziek is uit. In de autoradio zit een cd van mij, maar die wil Naomi niet, net zo min als de Franse radio. Ze slaat een pagina om.

Ik denk aan hoe de ochtend begon. De auto was al vroeg heet en Naomi had haar zomerjurk aan. Verder hadden we vrijwel niets bij ons. Als je weg wil moet je niet te veel meenemen, had ze gezegd toen ik de kamer rondkeek, toen ze voorstelde om weg te gaan.

Ik knipper braaf en ga terug naar de rechter rijstrook. De camper die we hebben ingehaald snort stevig door, toch blijft de afstand tussen ons langzaam groter worden. Het verschil tussen vakantie en vluchten is misschien niet groter dan dat verschil in snelheid.

Er brandt een lampje op het dashboard. Brandstof, zeg ik. Naomi kijkt op, tuurt naar de bosjes met daarachter het graan. In haar boek zouden hier geen windmolens staan, hooguit vogelverschrikkers. Het duurt even, eerst twee lege paaltjes, dan komt er een bord. Nog een kilometer, zegt ze en slaat een bladzijde om.

Ze leest On The Road, van alle boeken die ze mee had kunnen pakken. Waarschijnlijk had ze hem al klaar liggen voor vandaag. Ze zal zeggen dat dit dan de reis is waar ze al haar hele leven naar toe leeft. Het is te makkelijk.

Als we de afslag op rijden slaat Naomi het boek dicht. Ze kijkt recht voor zich, alsof we anders van de weg zouden raken. Ik zie dat ze zich onder haar jurk vasthoudt. Ondanks dat parkeer ik kaarsrecht bij de tank. Ik klik mijn riem los.

Naomi stapt ook uit en kijkt om zich heen, naar het landschap achter de weg. Ik open de brandstoftank en kies een slang. Naomi loopt naar de tankshop en ik kijk haar na. Ik kijk langs de winkel naar de weg, naar de dingen die nog komen gaan. Dan slaat de pomp af.

Binnen koelt de airco elke sfeer. Ik kijk nog even rond bij de tijdschriften terwijl Naomi snoepgoed vergelijkt. Ze lacht naar me. Ze moet plassen, zegt ze. Ik knik, ik betaal alvast. Terwijl ik in de auto op haar wacht tel ik drie rode auto’s.

Als we weer rijden rommelt Naomi in haar jurk. Ze haalt een koud blikje bier tevoorschijn en zet de radio aan. We zijn Franse criminelen, zegt ze als het blikje opensist.

WriteNow!-column: Gefeliciteerd, u gaat door voor de roman

Hij is er weer, de WriteNow!-column! Je vindt hem op de site van WriteNow!.

Het valt me op dat jonge schrijvers vaak van roman-schrijven dromen, maar ondertussen korte verhalen schrijven. Het korte verhaal is dan het opstapje naar het grote verhaal. Gek eigenlijk, want een roman is een heel andere tak van sport.

Ik heb gehoord dat Maartje Wortel, winnaar van Write Now! 2007, ook met dat verschil worstelde. Met haar verhalenbundel Dit is jouw huis kreeg ze veel aandacht, mede omdat ze er de Anton Wachterprijs voor het beste literaire debuut mee won. Voor haar tweede boek, Half mens, was iedereen veel strenger: het was immers haar tweede boek. Onterecht, vond Maartje, want het was pas haar eerste roman.

Toch worden korte verhalen en romans in elkaars verlengde gezet. Hoeveel verhalenwedstrijden zijn er wel niet, waarbij de winnaar een roman mag uitgeven? Bij Write Now! win je gelukkig gewoon een MacBook, dat is onpartijdig. En boekenbonnen, daar mag je helemaal zelf van weten wat je ervoor koopt.

Goed, punt gemaakt, een kort verhaal is geen korte roman. Maar wat is een kort verhaal dan wel? Er zijn schrijvers die het aan elkaar schrijven, kortverhaal, om zo nog duidelijker aan te geven dat het hier niet om een korte roman gaat. Er zijn ook schrijvers die het een zkv noemen (zeer kort verhaal, tot ongeveer 220 woorden) of espressofictie (25 tot 60 woorden, probeer dat maar eens). Je moet er van houden.

De fijnste manier om naar een kort verhaal te kijken is de metafoor die Ton Rozeman gebruikt in zijn boek Korte verhalen schrijven. Dat boek heb ik puur voor die metafoor gekocht (die ik eigenlijk al in de boekhandel ontdekte). In de rest van het boek werkt hij de metafoor nog verder uit, maar dat heb ik nog niet gelezen. De metafoor die hij gebruikt is de metafoor van de foto, met het fotografiecliché 'een foto zegt meer dan duizend woorden.'

Zoals een foto meer zegt dan duizend woorden, zo zegt een verhaal van 1000 woorden ook meer dan duizend woorden. Een goed kort verhaal suggereert meer dan het vertelt. Je krijgt bij een kort verhaal het gevoel dat je even een inkijkje krijgt in een veel grotere wereld, die je net als het interessant begint te worden weer verlaat. (Spannend!)

Een roman is totaal anders. Een roman is meer een web van verhaallijnen die door elkaar draaien, losser en vaster, maar aan het eind (meestal) weer bij elkaar komen. In een roman heb je de tijd om een personage volledig uit te werken, of in ieder geval meer dan in een verhaal. Een kort verhaal heeft geen epische voorgeschiedenis nodig.

Natuurlijk zijn dit regeltjes die je vooral weer moet vergeten als je gaat schrijven. Maar gooi ze niet volledig weg, hou ze in je achterhoofd. Want iets maakt jouw tekst een tekst, en dat is dat je tekst op andere teksten lijkt. Dan is het goed om te weten hoe die andere teksten er uit zien. Succes.

WriteNow!-column: 'Lees veel'

Dit is mijn tweede column over schrijven uit de WriteNow!-reeks. Hij is ook hier te lezen.

Als er één schrijftip is die me het afgelopen jaar is bijgebleven, dan is het 'lees veel' wel. 'Lees veel,' schrijft Paul Sebes in zijn boek Bestseller, dat bij de boekenbonnen van de voorronde zat. 'Lees veel,' zei Marijn Sikken toen ze haar juryrapport voorlas tijdens de finale, met de suggestie dat we die boekenbonnen moesten gebruiken.

Dat ben ik dus maar gaan doen: veel lezen. Lezen is een fijne manier om met je writers-block om te gaan, of om gewoon te beginnen met schrijven. Als je leest ben je bezig met schrijven, terwijl je geen woord op papier hoeft te zetten. Dat geeft een fijn gevoel.

(Ik schrijf vaak zonder een woord op papier te zetten. Schrijven doe je in je hoofd, denk ik dan, je kan niet aan een verhaal beginnen als je geen idee hebt waar het over gaat. Bij het schrijven in je hoofd ben je de hele dag bewust of onbewust met dat verhaal bezig, zelfs al raak je geen pen of toetsenbord aan. Let wel: uiteindelijk moet je dat wel doen, anders komt er nooit een tekst. Moet ik ook weer eens doen, maar dit alles terzijde.)

Veel lezen is ook lastig. Je moet ervoor gaan zitten en bij bepaalde teksten moet je echt doorzetten. Maar je moet er iets voor over hebben.

Paul Sebes weer: 'je kan nooit een literaire roman schrijven zonder er zelf een te hebben gelezen.' Misschien denk je ja, maar ik wil het allemaal helemaal anders doen. Dat mag, maar bedenk wel: als je de regels niet kent, kan je ze ook niet verbreken. Bovendien wordt je verhaal totaal onleesbaar als je álle regels verbreekt; schrijf je dan nog wel een verhaal? Het gaat erom de juiste regels te verbreken, waar je eerst naar op zoek moet gaan. Er zit geen lijstje met regels bij elk verhaal.

Lees dus, maar lees niet alleen romans of dichtbundels maar ook eens een thriller, een kookboek, Wikipedia of juist een papieren encyclopedie. Als het maar iets is wat je normaal niet leest. 'Lees niet alleen boeken over je vakgebied,' las ik bijvoorbeeld. Die tip heb ik niet uit een boek over schrijven, maar uit een boek over grafisch vormgeven. Die las ik omdat het me interessant leek. Ik ben goed bezig, dacht ik toen.

WriteNow!-column: Origineel ben je toch wel

Zoals jullie misschien wel weten heb ik vorig jaar de Nijmeegse voorronde van de schrijfwedstrijd WriteNow! gewonnen. En daarom hebben ze me nu gevraagd om, bij wijze van PR-stunt, een serie columns te schrijven voor hun website. De eerste staat online en is hier te lezen. Daar zijn natuurlijk ook de columns van de anderen te lezen.

De originaliteit van de tekst, daar beoordeelt de jury van Write Now! de inzendingen op. 'Een tekst is origineel als het thema origineel is,' staat er onder het reglement te lezen. Dat is een mooie uitspraak, maar het legt niet uit wat originaliteit nou eigenlijk is. Hoe doe je dat, origineel schrijven?

Laten we een poging doen. Om een origineel thema te pakken te krijgen, zou je je eigenlijk in de bibliotheek moeten opsluiten. Daar lees je alle boeken die er ooit geschreven zijn en van elk boek schrijf je het thema op. Na vele jaren studeren hoef je alleen nog maar een thema te verzinnen dat nog nooit gebruikt is en zie daar: je hebt een origineel thema.

Helaas is dit geen haalbaar plan. Er zijn in de wereld zo verschrikkelijk veel verhalen geschreven, die kan je nooit allemaal lezen. En dat hoeft ook niet: na een maand lezen in de bibliotheek zal je opvallen dat veel boeken hetzelfde thema hebben. Waar is de originaliteit gebleven?

Er zijn twee betekenissen van originaliteit. Veel mensen zien in originaliteit iets wat nog niet eerder is gedaan. Het moet vernieuwend zijn, anders heb je er niets aan, dan hadden we net zo goed een oud boek kunnen lezen. Maar originaliteit betekent meer dan dat. Origineel heeft met 'origine' te maken, met oorsprong. Een originele tekst vindt zijn oorsprong in een schrijver. Het betekent dus gewoon dat een tekst die jij schrijft, origineel is. Je hoeft daar niet heel moeilijk voor te doen, je moet gewoon iets schrijven. Als dat lijkt op iets wat iemand anders al heeft geschreven maakt dat niet uit.

Ik ga zelfs een stapje verder: je bent zelfs origineel als je af en toe iets van een ander steelt. Citeer een auteur die je mooi vindt, laat een van je personages een tekst uit een mooi liedje zingen of hergebruik de opbouw van je favoriete verhaal gewoon. Het is namelijk onmogelijk om onorigineel te schrijven. Zo liet schrijfdocent Kenneth Goldsmith zijn studenten een verhaal schrijven met zo veel mogelijk stukken tekst van anderen. Het was verbazingwekkend om te zien hoe anders elke tekst was geworden: elke student had nog steeds een eigen stijl. Probeer het zelf maar.

De schrijver die jij bent, is de combinatie van alle teksten die je hebt gelezen, alle muziek die je hebt geluisterd en alle beelden die je hebt gezien. Jij bent degene die dat liedje zo mooi vindt dat je het gebruikt in je tekst, jij vindt die ene opbouw nou eenmaal een goede opbouw. Dus stop met krampachtig zoeken naar een origineel onderwerp en begin met schrijven. Maak er gewoon een mooi verhaal van, dat werkt veel beter.

Het is weer tijd voor de Eenwoordpoëet

Het is eind december en eind december is de tijd van lijstjes en verkiezingen. Wat was de Beste Bamischijf van 2012? Wat is de Top 10 Langpootmuggen Aller Tijden? Het antwoord hierop komt allemaal nog vlak voor het nieuwe jaar begint. Zo ook De Grote Eenwoordpoëet Eindejaarsverkiezing: wat wordt hét eenwoordgedicht van het jaar? Op 31 december weten we het!

De eenwoordpoëet is bekend van zijn uiterst korte gedichten van slechts één woord. Enkele klassiekers zijn Broccoliliputter, Optelsombrero en de onvergetelijke Perestrooikaas. Vorig jaar won Chili con carnavalsvereniging de eindejaarsverkiezing. Het hele oeuvre is te vinden op Eenwoordpoeet.nl.

Waar moet je dit jaar op stemmen? Ik doe een suggestie. Veel gedichten uit het oeuvre van de Eenwoordpoëet hebben een komisch effect. Ouvertureluurs bijvoorbeeld, maar ook Banaanhalingstekens. Het nadeel van een komisch effect is dat het uitgewerkt is na één of twee keer lezen. Beter zijn de gedichten met een ingenieuzer woordspel. Denk bijvoorbeeld aan Desalnietteminderwaardigheidscomplex en Ikdenkdusikbestatafel. Dit is een sterke categorie, maar het kan sterker.

Tijdens een onderzoek dat ik voor mijn studie heb gedaan, heb ik kennis gemaakt met enkele verhaaltechnische principes. Ze luisteren naar de namen value change analysis, premisse en De Reis van de Held. Kort gezegd komen ze er allemaal op neer dat een tekst pas spannend wordt als er een bepaalde waarde in zit, die verandert gedurende het verhaal. De hoofdpersoon merkt dat zijn verwachtingen ten aanzien van een expeditie niet kloppen en stelt die bij (Nooit meer slapen van W.F. Hermans), of een belangrijke politicus die alle touwtjes in handen heeft, blijkt toch niet zo veel invloed te hebben op zijn zoon (Het diner van Herman Koch).

Een eenwoordgedicht waarin een dergelijke value change zit, is Oorsmeermin. We beginnen met een heel vies woord, maar eindigen juist in iets heel moois. Deze verandering wekt spanning op, niet zo zeer in de thriller-betekenis van het woord, maar meer een mentale spanning. Oorsmeermin is een heel geslaagd gedicht. Ik stel voor dat jullie er allemaal op stemmen.

Maar je mag een top 5 maken. Kijk voor de overige genomineerde woorden op Eenwoordpoeet.nl. Maar bedenk: Oorsmeermin op één!

Doe mij maar wel een krant

Gisteravond reageerde Jaap Stronks in de uitzending van De kunst van het maken (vanaf 34:45) op de ideeën van Rob Wijnberg om een nieuwe krant te beginnen. De nieuwe krant moet volgens Wijnberg meer reflecteren op het nieuws en meer vanuit de auteurs worden gevuld, in plaats van het nu gebruikelijke inspelen op de actualiteit. Niet meer wat is er gebeurd? maar wat wil ik vertellen? wordt het begin van een nieuw artikel. Leuk idee, ik ben benieuwd.

Stronks' belangrijkste stelling in zijn tv-column is dat men tegenwoordig de sociale netwerken heeft om nieuws te vergaren, zodat de krant overbodig is. We lezen via Twitter, Facebook en Google+ (ehm?) wat onze omgeving heeft gedeeld, wat er interessant is in de wereld en daarmee hebben we eigenlijk alles al. Het filter dat we gebruiken om de enorme hoeveelheid informatie die op het web zweeft behapbaar te maken wordt tegenwoordig gevormd door onze sociale omgeving. Exit krantenredactie.

Maar wacht, nog even niet naar het oud papier graag. Wat krijg je zoal binnen via de sociale media? De betere stukken zijn geschreven door mensen die ervoor betaald worden om ze te schrijven. Die mensen hebben daarmee meer tijd, dus meer ervaring, voor het vergaren van informatie en het schrijven van teksten. We gaan niet betalen voor iemand die er een potje van maakt. Als de krant verdwijnt, waar blijven de goede stukken dan?

Kijk, dit stuk lees je waarschijnlijk ook omdat je het via de sociale media bent tegengekomen en ik word er ook niet voor betaald om het te schrijven. Maar juist daarom zal je dit stuk ook betrappen op spelfouten, minder fraaie zinnen en ook gewoon op inhoudelijke mankementen, dingen waar ik simpelweg nog niet genoeg over na heb gedacht voor ik ze opschreef. Door het toevoegen van een redactie is er een eerste lezer die vóór de publicatie feedback kan geven, zodat de mening beter gevormd wordt en beter wordt opgeschreven.

Bovendien, als je alleen maar leest wat je sociale omgeving je inbrengt krijg je ook nooit iets anders te horen. Wie tekent de verhalen op die in het buitenland gaande zijn? Wie bedient je nog van een standpunt waar je niet om hebt gevraagd, maar die je wel aan het denken zet? Alleen maar sociale media gebruiken zet je in een isolement, misschien geen sociaal isolement, maar wel een opinie-isolement.

Nou stelt Stronks niet letterlijk dat de krant kan vertrekken. Het is meer zijn toon die het lijkt te zeggen. Hij heeft gelijk: het is vreemd dat kranten anno nu nog steeds aan het experimenteren zijn op het internet, terwijl ze er eigenlijk al helemaal thuis zouden moeten zijn. Waarschijnlijk onderkent hij het nut van een goede redactie ook wel. Maar toch, dat vertrouwen op de sociale media als filter, het lijkt me niet genoeg.

Ik ben het eens met Wijnbergs oude visie – het nieuwe heb ik nog niet helemaal doorgrond – een krant moet zich niet meer concentreren op het vluchtige nieuws, dat lezen we wel op internet. Daar zijn websites als Nu.nl, maar ook de sites van de kranten zelf voor. Waar het op papier (en in de digitaal toegezonden betaalde bestanden) om gaat, zijn de achtergronden en de diepere artikelen. Ik las net weer een interessant stuk uit de krant van woensdag. Een goede krant is ook na een week nog interessant.

Daarmee is wat mij betreft dus niet het sociale netwerk de filter voor mijn informatie, maar een groep mensen die ik daarvoor betaal. Of die informatie nu op papier of op een scherm verschijnt: ik betaal voor die filter. En daarmee heeft een krant wat mij betreft bestaanswaarde.

De dood van de webtekst

Er zijn boeken volgeschreven over hoe je precies een webtekst schrijft. Een webtekst is een tekst voor het web. Dat is een interessante gedachte: er is een nieuw soort tekst, dus moeten we op de oude wijze beschrijven hoe we zo'n nieuwe tekst maken. Boeken over webteksten, want dan mogen we er lekker over uitweiden.

De meeste boeken over webschrijven verschenen tussen 2000 en 2010. Dat komt simpelweg omdat we nog maar twee jaar verder zijn in dit nieuwe decenium en omdat vóór 2000 die hele 'webtekst' nog niet bestond. En dan wil ik daar gelijk een gewaagde stelling achteraan gooien: sinds 2010 bestaat de webtekst ook niet meer ook. Ze hebben ons gewoon beetgenomen met die dikke boeken van ze.

Het zit zo: de teksten op het web zijn zich aan het emanciperen. Vroeger moest alles op het internet kort-kort-kort. De surfer (zo heette dat) was een hopeloos lui persoon die zich niet langer dan 10 seconden met een tekst bezighield. Het was dus zaak om in die 10 seconden de volledige essentie van de tekst door zijn strot te duwen. Liefst in kleine blokjes, want anders begon de weblezer er al helemaal niet aan.

En alle webschrijfboekjes knikken. Ja, zo is de weblezer nu eenmaal. Een webtekst moet kort zijn. Maar het was niet het web dat de kortheid van de teksten afdwong, het waren de gebruikers van het web. De mensen die in die begintijd vooral op het web te vinden waren, waren de nerds, de ICT'ers en, iets later, de jongeren. Die groepen staan niet echt bekend om hun belezenheid en laten lange teksten over het algemeen liever links liggen.

Maar de gebruikers op het web worden diverser. Inmiddels heeft 95% van de Nederlandse gezinnen toegang tot het internet, waarbij het gebruik veel verder gaat dan alleen zoonlief op Spele.nl. Ook door de komst van smartphones, tablets en e-readers, die het beeldscherm niet altijd meer rechtop op een bureau presenteren, wordt het web toegankelijker voor mensen die liever op de bank lezen.

Door deze veranderingen in lezen verandert de webtekst. Of eigenlijk: door deze terugkeer naar de bank blijft tekst tekst. Op internet vinden we hele achtergrondartikelen terug en na het lezen daarvan klikken we er gerust nog eentje aan. Een webtekst is niet langer meer een apart genre met een aparte schrijfwijze, maar een gewone tekst die toevallig op een beeldscherm staat.

Er zijn wetenschappers die hebben gekeken naar het verschil tussen leesgedrag van een scherm en van papier. Er is een verschil, schermlezers zijn sneller afgeleid en lezen van elke alinea alleen maar de eerste regel. Ik vraag me af in hoeverre dat echt door het scherm komt en in hoeverre het gewoon de ongemakkelijke houding is. Als ik een leuk kort artikel in de krant zie staan, nét voor de halte waar ik eruit moet, lees ik ook iets sneller.

Hoepla, weg met die boeken over webschrijven. Met een doelgroep-analyse en een lekkere stoel komen we er ook wel.

En daar gaat Selexyz

Weten jullie nog dat ik een tijd geleden een column schreef waarin ik orakelde over hoe de Selexyz nu eigenlijk verder moest? (Nee? Hier.) Ik roep daar dingen als 'Haal de klanten terug naar je winkel.' en 'Selexyz moet wat dat betreft Apple achterna: Apple Stores zijn toeristische attracties.'

Ik weet niet of het komt omdat ik het riep, maar volgens mij zijn ze goed bezig. Deze week openden ze vier nieuwe gefuseerde boekhandels. Het is dat mijn ov vandaag niet geldig is, anders was ik meteen gaan kijken in Arnhem, Nijmegen, Leeuwarden of Groningen.

Het is even slikken: tweedehands boeken in de boekhandel, maar ze hebben er goede ideeën bij, zo blijkt uit het stuk in het NRC van vandaag. Ik ben wel heel benieuwd hoe de situatie er in Amsterdam uit gaat zien. Alles naar de Kalverstraat, alles naar het Koningsplein, of de boel een beetje verdelen en beide locaties aanhouden? Ik zou niet kunnen kiezen. Maar goed, ik kan het me bij de situatie in Nijmegen ook nog steeds niet helemaal voorstellen.

De naam valt me in ieder geval heel erg mee: Dekker + De Slegte en Scholtens + De Slegte zijn fijne namen. Die plus, dat ik daar zelf niet op gekomen was. In april komt er een zogenaamde 'flagshipstore' (een term die vooral naar Apple Stores verwijst) in Utrecht. En hoor wat ze daar over zeggen:

Wel heb ik mijn bedenkingen bij de Big Brother-achtige indeling van de nieuwe winkel. Bewegingssensoren die volgen waar klanten stilstaan? Met die informatie stellingen inrichten? Het genoemde sfeerlicht dat is afgestemd op het betreffende boek klinkt dan wel weer leuk, maar misschien wel lastig te operationaliseren. En hoe ze de hun kennis over boeken met hun klanten willen delen?

Maar al met al gaat het volgens mij wel de goede kant op. Ze proberen het: de boekhandel als plek waar je wil zijn. Ik ben blij. En nu hopen dat het gaat werken.

Wanssumse wind

Kijk, er is weer een zine! Het zijn de columns van Willem Claassen, die hij schreef voor het Nijmeegs Studentenblad ANS onder de noemer Wanssumse wind. De columns gaan over Willems masterscriptie over de fanfare van het Limburgse dorp Wanssum.

Speciaal voor Willem en zijn zine-wens ging ik naar Wanssum, waarna ik het zine van illustraties voorzag. Zie bijvoorbeeld het omslag. Wanssumse wind is te koop bij Willem zelf en ik stel voor dat jullie dat gaan doen.

Door de fietsen de stad niet meer

Vorige week is mijn fiets gestolen. Het is gebeurd toen ik naar Nijmegen ging voor de boekpresentatie van Hanneke Hendrix. 'Gefeliciteerd,' sms'te mijn broer die al een tijdje in Amsterdam woont, 'je bent nu een echte Amsterdammer.' Gelukkig werd er later die week een fiets van een studiegenoot in Nijmegen gestolen. Nu ben ik gewoon boos op alle fietsdieven van Nederland.

Het is gebeurd toen ik naar Nijmegen ging voor de boekpresentatie van Hanneke Hendrix. Ik zette mijn fiets bij het Centraal Station in de Fietsflat. Dat is een soort parkeergarage voor fietsen, met heel veel etages, maar er was nergens plek. Een meisje ging net weg toen ik langs kwam lopen met mijn fiets. 'Wil je hier?' vroeg ze. Ik zei ja en ik bedankte.

Het zit zo: ik heb twee fietsen. Dat leek me handig. De fiets waarop ik in Nijmegen fietste staat nu in de Bijlmer, bij mijn huis. Het is gewoon essentieel om een fiets voor je deur te hebben staan als je thuis bent. Maar ik moet vaak in het centrum zijn en het centrum is ver. In het begin fietste ik dat nog wel, maar ik blijf een stadsmens en zolang er een metro gaat ben ik lui.

De tweede fiets stond dus in het centrum. Ik heb hem ooit gekregen van een klasgenoot van de Middelbare School. Ze had hem versierd met diverse kleuren tie-warps, spuitbussen en linten. Er zat een Mickey Mouse-bel op en op het geelgespoten voorlicht stond met rood een gezichtje geverft. Lange tijd stond hij bij mijn moeder in de schuur, tot ik hem ophaalde en opknapte voor Amsterdam. Nieuw licht, nieuw kleurtje, nieuwe bel, minder tie-wraps.

Enfin, toen ik terugkwam van Nijmegen kon ik de fiets niet vinden. Het regende. Ik zag de afgezette plek waar schilders hadden geverft. Ik wist dat mijn fiets daar vlak achter stond. Ik hoorde het meisje weer vragen of ik deze plek wilde. Ik hoorde mezelf bedanken. Ik zag alleen mijn fiets niet. Nergens niet. Toen ik het opgaf en naar de bus wilde lopen, zag ik mijn cijferslot liggen. De pin was gebroken, gewoon kapotgetrokken.

Door Amsterdam lopen lukt me nu niet meer. Ik zie alleen maar fietsen. Waar ik eerst nog naar details op gebouwen keek, zoals ik doe in elke stad, kijk ik nu alleen nog maar naar geparkeerde fietsen. Elke zwarte damesfiets bekijk ik, maar de mijne staat nergens. Ik ken inmiddels vrij veel verschillende details in fietsframes. Het is een wereld die net zo subtiel is als typografie. Maar ik zie de stad niet meer. Ik zie alleen nog maar de fietsen.

Open brief aan Willem

Ha Willem!

Ik heb me enorm voorgenomen om naar de Literaturjugend te blijven komen, maar het wordt me gewoon onmogelijk gemaakt. Vandaar hier helaas een afmelding.

Mijn ov is al sinds de Waaiweek stuk en het opsturen van een nieuwe is kennelijk heel moeilijk. Steeds als ik bel zegt het Surinaamse vrouwtje van dienst: "nee meneer Andeweg, u moet nog 7 dagen wachten." Zo gaat het dus nu al 26 dagen.

Enfin, zonder ov is het gewoon net niet te doen. Zo'n beetje al mijn geld zit in treinkaartjes deze maand. Ik baal. De volgende keer kom ik zeker.

Groeten uit de druilerige hoofdstad,
Seb

Wat ik bij Waai maakte (4)

Dit weekend elke dag om klokslag tien online: de dingen die ik heb gemaakt tijdens de Waaiweek. En omdat ik op maandag geen college heb vandaag de laatste aflevering van de serie. Dit hing in de Waaihal aan de muur, met het volgende bordje:

## Bijlmerposters Sebastiaan Andeweg _Digitale print, 2012._ Schrijver en kunstenaar Sebastiaan Andeweg (Voorschoten, 1989) verhuisde afgelopen zomer naar de Bijlmer. In een reactie op de daar bestaande anti-Bijlmer-sentimenten maakte hij tientallen propagandaposters. Critici discussi�ren over de vraag of Andeweg zijn uitlatingen meent, of dat het hier gaat om een spontane uiting van moderne kunst.

Wat ik bij Waai maakte (3)

Dit weekend elke dag om klokslag tien online: de dingen die ik heb gemaakt tijdens de Waaiweek. Gister liet ik drie drieluiken zien. In de laatste had ik lijntjes getekend die me deden denken aan metrokaarten. Ik dacht: laat ik een metrokaart gaan tekenen. Na een uur geofictief bezig te zijn geweest heb ik besloten een metro door Nijmegen aan te leggen. Het resultaat is als volgt:

En daarbij had ik ook twee artists impressions van metrostations in Nijmegen gemaakt. Hier zijn de oplossingen voor op het Centraal Station en bij het Valkhofpark.

Het is te hopen dat de gemeenteraad van Nijmegen deze plannen hoort en in uitvoering gaat brengen. Een wereldstad als Nijmegen kan niet zonder uitgebreid metronetwerk.

Omdat ik maandag geen colleges heb: morgen de laatste aflevering!

Wat ik bij Waai maakte (2)

Dit weekend elke dag om klokslag tien online: de dingen die ik heb gemaakt tijdens de Waaiweek. De Waaiweek stond in het teken van de drieluiken. Nadat ik bij de IKEA een drieluiklijst had gemaakt en die had gevuld, begon Tim Pardijs ook spontaan te drieluiken. Er werden op gegeven moment zelfs drie tv's met beelden neergezet: hoe drieluikig wil je het hebben? In mijn wisseldrieluiklijst heb ik steeds nieuwe drieluiken gemaakt. Hier zijn mijn drie drieluiken:

Morgen associeer ik verder op dit laatste drieluik.

Wat ik bij Waai maakte (1)

Dit weekend elke dag om klokslag tien online: de dingen die ik heb gemaakt tijdens de Waaiweek. We beginnen met de inspiratieloze meuk die je aan het begin van de week maakt. Helaas kwam ik pas op woensdag in actie, waardoor het samenviel met het zine dat we bij het Cultuurfeest maakten. Hier mijn pagina:

Gesprekken met dezelfde woorden

Situatie 1

Een man staat tegen een boom geleund. Een andere man komt aanlopen. Er valt een tak uit de boom. De andere man pakt de tak op.

**ENE MAN**: Tak? (Nederlands)

**ANDERE MAN**: Tak. (Pools: ja)

**ENE MAN**: Tack. (Zweeds: bedankt)

Situatie 2

Een man staat tegen een boom geleund. Een andere man komt aanlopen met een hond. De hond gaat voor de voeten van de eerste man liggen en baart een puppy.

**ANDERE MAN**: Kut. (Nederlands)

Andere man herpakt zich.

**ANDERE MAN**: Kut? (Zweeds: puppy)

**ENE MAN**: Kut. (Fins: goed)

De andere man vertrekt met de hond. De eerste man blijft blij achter met zijn nieuwe puppy.

Situatie 3

Een man staat tegen een boom geleund. Een andere man komt aanlopen met een hond. De hond gaat voor de voeten van de eerste man zitten en poept.

**ENE MAN**: Né drôle? (Frans: grappig geboren)

**ANDERE MAN**: Nee, drol. (Nederlands)

Waai bij de Vierdaagse

Het waait weer eens, ditmaal in Nijmegen. Terwijl de wandelaars wandelen maken wij vier dagen lang een zine op Habana. Vandaag staat in het zine een kaart van Nijmegen, voor wie de zomerfeesten niet kent maar er toch graag deel uit van wil maken. Zoek hier op waar je moet zijn. Klik voor groter!

Wat er gaande is

Er zijn dingen gebeurd. Het volgende is meldenswaardig.

Enkele weken terug heb ik niet de finale van WriteNow! gewonnen, dat deed Vincent Van Meenen. Wel sta ik met het verhaal Topless in een bundel met daarin alle 15 finaleteksten. Je kan het hier, hier of hier bekijken.

Tijdens Waai op Oerol heb ik een IJsbrand 2 gemaakt, die vervolgens ook weer verloren is gegaan door een gecrashte harde schijf. Om het geheel nog wat legendarischer te maken maak ik er hier melding van, in de hoop dat de vier bestaande exemplaren heel veel geld waard worden onder verzamelaars. Ik heb er zelf geen.

Vorige week dinsdag, 26 juni, gaf ik in Boekhandel De Feeks een kleine lezing over homoliteratuur. Op Ruwe Planken's nieuwste nummer werd toen gepresenteerd en heeft het thema _Gay_. Omdat ik al sinds het begin van mijn studie Nederlands bezig ben Nederlandstalige homoliteratuur te verzamelen leek het de redactie van op Ruwe Planken een goed idee als ik het een en ander kwam toelichten over homoliteratuur. Inmiddels is de tekst terug te vinden op [de site van Op Ruwe Planken](http://www.opruweplanken.nl/2012/07/lezing-over-homoliteratuur/).

Oerol: het schaap

Dit stukje schreef ik gister op Oerol. Ik doe net alsof het echt waar is, maar ik rook niet.

dinsdag 19 juni

12:16
Ik loop over een pad met fietsers. Uit de bosjes komt muziek. Het zal wel een voorstelling zijn.

12:19
Ik hoor mensen klappen, dus het was een voorstelling.

12:23
Er zijn hier veel mensen en ik heb de zee nog niet gezien. Het is net alsof het hier geen eiland is. Ik ga de zee zoeken.

12:31
De mensen van de voorstellingen doen alsof het eiland van hen is. Op de boot al. Alsof de boot al een activiteit op zich was, middel en doel omgedraaid.

12:38
De zee is moeilijk te vinden als je de paden blijft volgen. We kunnen ook zonder. Ik heb net het pad verlaten. Mijn benen moeten nog wennen aan het gras en de takken, maar dat lukt nog wel. Ik moet oppassen voor water. Natte schoenen zoek ik niet.

12:55
Volgens mij zag ik net een schaap.

12:57
Ik heb het schaap gevonden. Er zijn meer schapen op dit eiland, dat weet ik, maar meestal zijn ze niet alleen. Deze wel. Er is hier verder niemand, alleen ik en het schaap.

13:11
Het schaap doet niet zo veel. Ik kijk van een afstand hoe het graast. Ik wil een sigaret roken maar dat kan niet als je zo alleen met een schaap en de natuur zit. Ik heb sowieso geen aansteker bij me.

13:23
Het kan aan mij liggen, maar volgens mij zei het schaap net iets tegen me. Ik kon het niet heel goed verstaan, maar het ging over de wind en het eiland, over het strand en de zee. Ik vroeg het schaap waar de zee was, maar het schaap zei niets meer.

13:37
Ik ben het schaap vragen blijven stellen, af en toe. Het schaap bleef zwijgen, tot ik vroeg wat hij van de eilandgasten vond. Kleine domme drenkeling, zong het schaap. Waar ben je toch geweest? Ik ben maar weggelopen.

13:47
Ik ben zelf maar naar zee gaan lopen. Het schaap kreeg ik niet mee. Ze zeggen dat het op een eiland niet uitmaakt welke kant je op gaat, dat je altijd wel zee tegenkomt, vroeg of laat. Tot nu toe heb ik niets gezien.

14:02
Ik ben het schaap kwijt. Ik had samen op een duin willen zitten, naar de zee kijken. Maar ik zie alleen maar gras.

Hoe ik net niet WriteNow! 2012 won

Ten behoeve van de mystiek: de hier beschreven voorvallen hebben min of meer echt zo plaatsgevonden.

1

L.
Hé, ik zag je in de Lindenberg!

SEB
De Lindenberg?

L.
Ja, dit weekend.

SEB
Ik ben maar één keer per jaar in de Lindenberg en dat is eind november. Het zal wel iemand anders zijn geweest.

L.
Nee, je was het. En je had een nummer van Op Ruwe Planken in je achterzak.

SEB
Wat? Ik zou nooit een nummer van Op Ruwe Planken in mijn achterzak stoppen.

L.
Je was het echt.

2

Mijn moeder vertelt me over vroeger. Het was moeilijk om mij een naam te geven, zegt ze, bij iedere naam had mijn vader wel een leerling in de klas zitten die hem niet aansprak. Uiteindelijk kwam hij bij Vincent, dat vond hij een mooie naam. Misschien dat hij me ook wel naar Van Gogh wilde vernoemen. Maar toen kwam mijn moeder een heel nare jongen tegen die Vincent bleek te heten. Het was gelijk weer van de baan. Uiteindelijk is het Sebastiaan geworden.

3

K.
Ha, was jij zaterdag in de Ensuite?

SEB
De wat?

K.
De Ensuite, gaybar in Utrecht?

SEB
Nee, ik ken die tent helemaal niet.

K.
Gek, ik dacht echt dat jij daar was. Ik dacht al, waarom zegt hij niets.

4

Het is een uur of acht 's avonds en ik ga naar Nijmegen. Den Haag Centraal is weer rustiger na de spits, maar er zijn nog genoeg mensen. Ik twijfel nog even of ik langs de AH To Go moet gaan, maar besluit dat het beter is om gewoon maar in de trein te gaan zitten. Spoor 3, de trein naar Utrecht komt net aanrijden.
Als ik langs de trein loop zie ik in een groep mensen die verderop uitstapt iemand zwaaien. Het duurt niet lang, of het hele clubje dames staat te zwaaien. Het zal wel achter me zijn, maar iets in hun blikken zegt me dat ze naar mij zwaaien. Vincent roept er een. Ik stap in zodra ik bij een deur ben.
Vincent, blijven de dames roepen. Ze stoppen voor het raam, door de open deuren hoor ik ze. Nee, ja, ik dacht écht dat het Vincent was, jij ook? Ja, echt Vincent.

5

MARIJN SIKKEN
Al met al heeft dit verhaal zoveel potentie dat wij er graag de winnaar van WriteNow! 2012 van maken. Van harte gefeliciteerd, Vincent van Meenen.

6

Als ik op Terschelling uit de bus stap heb ik de Noordhoek snel gevonden. Er loopt een vrouw met een hondje. Het hondje komt blaffend op me af. Het zal je rugtas wel zijn, zegt de vrouw. Mijn rugtas piept inderdaad een beetje. Hou op, zegt de vrouw tegen het hondje. Als je tegen iedere rugzak moet blaffen krijg je het nog druk deze week. Het is net Vincent.

Een stukje over helden

Uit een droom:

Ik zit achter mijn laptop en kijk in de bovenhoek. Het is 15:00. Willem komt langslopen. Ik vraag hoe laat ik nou moest optreden. 19:00 zegt Willem. Het is festival en het thema is helden. Ik heb Willem beloofd om een stukje over helden te schrijven en die voor te dragen, maar ik heb eigenlijk helemaal niets geschreven. Daarom schrijf ik het maar live, ter plekke. Ik heb besloten iets grappigs te doen met een powerpoint, maar het wil voor geen meter.

Omdat ik wel half door heb dat het een droom is, komen de volgende vragen op:

heb ik wat ik geschreven heb wel echt opgeschreven?
als ik in mijn droom iets in mijn Moleskine heb geschreven, staat dat dan ook in mijn echte Moleskine?
kan ik de gedachten in mijn droom naar een computer sturen, zodat ik ze kan bewaren?
als ik het in mijn droom heb opgeschreven, kan ik het dan op z'n minst in mijn droom lezen?

Meer laden