_Zojuist pluk ik de nieuwe Uitvreter uit mijn postbus. En ook dit keer staat er in het vakblad van de Nijmeegse neerlandici een column van mij._

---

Hoe selexyz zichzelf kan redden

Even voor de duidelijkheid: aan ons ligt het niet. Dat selexyz in zwaar weer verkeert hebben ze puur en alleen aan zichzelf te danken. Deze column heet niet 'hoe we selexyz kunnen redden', maar 'hoe selexyz zichzelf kan redden'.

Selexyz heeft zelf ooit stom gedaan. In 2002 hadden ze de kans om Bol.com over te nemen voor het luttele bedrag van 200.000. Waarschijnlijk dachten ze dat het zo'n vaart niet zou lopen met de online boekverkoop. Ze hadden het mis. Oud-directeur Matthijs van der Lely noemt het de stomste fout uit zijn leven. 'Ik denk er nog iedere dag aan.' Tja.

Inmiddels heeft Bol.com selexyz redelijk leeggevreten. De meeste mensen bestellen hun boeken direct online. De mensen die naar selexyz komen, grasduinen wat in de boeken die er liggen. Maar als het boek dat ze willen hebben er niet is, gaan ze naar huis en bestellen ze het op internet. Bij Bol.com, niet bij selexyz.nl.

Als je de zaken zo bekijkt, is selexyz ten dode opgeschreven. Maar volgens mij hoeft selexyz nog niet te sterven. Met de volgende twee punten in het achterhoofd moet het goed kunnen komen.

1

Selexyz heeft ook een webwinkel. Het probleem is alleen: volgens mij weet niemand dat die bestaat. Ligt het boek niet in de selexyz? Dan ga je naar huis, naar Bol.com, en de volgende dag heb je het in huis. Om dat te voorkomen zou selexyz hun webwinkel beter bekend moeten maken.

Nog mooier zou zijn: een pilaar in de winkel, waar je op een makkelijke wijze (dus geen metalen toetsenbordjes met een vage bolmuis graag) een boek kan bestellen bij de webwinkel. Eentje waar je gelijk kan pinnen. Want dan heeft het bestellen bij seleyxz gelijk een voordeel: ik hoef niet meer te onthouden dat ik thuis naar Bol.com moet gaan, ik regel het direct in de winkel.

Door verzendkosten en levertijden gunstiger dan Bol.com te maken kan je zelfs de mensen die niet naar de winkel komen paaien. Mijn moeder koopt nu bij Cosmox, want daar verzenden ze gratis. Ik bedoel maar.

2

Haal de klanten terug naar je winkel. Als seleyxz heb je iets wat Bol.com niet heeft: hele mooie winkels. De Verwijs in Den Haag en de Dominicanen in Maastricht zijn winkels waar je wil zijn. Selexyz moet wat dat betreft Apple achterna: Apple Stores zijn toeristische attracties. Ik weet niet of het je lukt om een boek weer even hip te maken als een iPad, maar er zit wel degelijk potentieel in. Een Apple Store voelt als een kerk: je hebt het gevoel dat je erbij hoort. De selexyz in Maastricht ís een kerk, wat mist is de verbondenheid.

Laatst droeg ik teksten voor in de selexyz dekker vd vegt. Het was boekenweek en via Wintertuin hadden ze Nijmeegse jonge schrijvers gevonden. Er kwam geen hond, de mensen bleven een beetje langs de kasten met boeken staan, een drietal kwam op de gratis hapjes en wijn af. Selexyz heeft nu nog geen naam als podium, maar dat kan komen. Wie wil er via Bol.com een gesigneerd boek bestellen? De lol is er dan wel een beetje af. Selexyz heeft die fysieke ruimte al: benut die.

De bal is aan selexyz: zet een winkel neer waar we willen zijn, waar we ons boek vinden of de volgende dag in huis hebben. Zoals ik al zei: aan ons ligt het niet. Wij komen wel.

Er stond al bij het inzenden dat ik zaterdag 10 maart vrij moest houden in mijn agenda, voor de opname van de uitslag van de Opium Verhalenwedstrijd. Ik zette er twee dingen in: 'Vrijhouden voor Opium' en '24-uur zine'. Helaas, afgelopen donderdag werd ik gebeld dat ik bij de 10 genomineerden zat, dus de nieuwe Mitchell moet nog even op zich wachten.

Ik ging naar Amsterdam voor de opnames van Opium. Daar werden de beste drie verhalen voorgelezen door niemand minder dan Aart Staartjes. 'Het verhaal leest als een road movie,' zei Nelleke Noordervliet, en toen wist ik het al. Meneer Aart begon daarna inderdaad met mijn verhaal. Enfin, je kan 't zelf op Uitzendinggemist zien:

Uiteindelijk won Eli de Smet, maar Arthur Japin verzekerde me na de uitzending dat ik ook een goed verhaal had geschreven. En ik ben het ook met hem eens dat homoseksualiteit in de sport breder besproken moet worden. Lees zelf ook het winnende verhaal. Mijn broer Michiel nam met 'beste 3' geen genoegen en ging navragen bij de productie. 'Wie is 2 en wie is 3?' Ik bleek tweede te zijn.

Al in de planning stond om met het verhaal te gaan touren deze boekenweek. Zo sta ik op 15 maart om 19:00 in de Selexyz dekker vd vegt in Nijmegen, en op 17 maart op het Nijmeegs Boekenfeest. Verder is daar nog het Deventer Boekenfeest, op 24 maart, aan het eind van de boekenweek. Wie liever een ander verhaal van mij hoort kan op 20 maart naar Lux Live komen, waar ik live een tekst schrijf over de discussie van de avond.

Je kunt El Camino [hier]() bekijken, samen met een filmpje waarin ik het voorlees en iets over mijn zines stamel. Maar ik kan die tekst natuurlijk niet zomaar elders kunnen voordragen zonder nog weer een paar woorden te veranderen. De nieuwste versie staat hieronder. Een zine is about to become.

El Camino

We rijden. Voor ons ligt asfalt, achter ons ligt asfalt en daartussen zitten Owen en ik in een oude auto met lege bierblikjes en ander afval. We halen een vrachtwagen in. Owen neuriet mee met de muziek en haalt soms uit met zijn stem. Ik kijk naar de paaltjes langs de weg, naar de bomen en naar de dingen die mensen hebben achtergelaten. Het zuiden is nog ver weg.

Ik heb Owen een paar weken geleden ontmoet op een feestje van een collega. Het was zo'n feestje waarbij halverwege de avond ouzo geschonken werd. Niet voor de smaak, maar omdat het het sterkste in huis is, overgebleven van een vakantie van een bekende die ook niet wist wat hij ermee aan moest. Owen stond half op het balkon, half in de woonkamer, te roken. We raakten aan de praat over de dingen die ertoe deden, zoals het leven buiten deze verdomde stad. Ik geloof dat we toen het plan al hadden.

Langs de weg ligt een dood konijn. Shell-stations markeren onze weg naar het zuiden. Ik kan de brandstofmeter niet zien vanaf hier, maar Owen blijft nog steeds doorrijden. Op de snelheidsmeter hoef ik niet te kijken. Ik voel dat we net iets te hard gaan.

Na die avond heb ik Owen een tijd niet gezien, tot ik hem tegenkwam in de supermarkt. We raakten weer aan de praat, maar serieuzer nu. Hij zei dat hij vlakbij woonde. We namen blikjes bier mee en liepen naar zijn huis. Bij hem thuis ging het alleen nog maar over het zuiden. Ik werd de volgende ochtend wakker op zijn bank. Weer thuis bleken de meeste van mijn boodschappen bedorven te zijn.

De volgende dag belde Owen. Ik moet hem mijn nummer hebben gegeven. We spraken af om vandaag in de auto te stappen en naar het zuiden te rijden. We zouden wel zien hoe ver we komen. Toen ik ophing keek ik de kamer rond, naar wat ik achter zou laten. Ik sloot het af en ging bier halen.

'Tot nooit meer, kutstad,' zei Owen vanochtend toen we wegreden. Hij meende het misschien meer dan ik. Hij schold erop los toen we langs mijn straat kwamen. Daarna zweeg hij. Op de snelweg zei hij dat hij via zijn connecties het een en ander geregeld had. Vanavond zouden we een kapitaal binnenhalen. Het zuiden wacht, had hij gezegd. Welke connecties? Wat voor kapitaal? Hij meent het meer dan ik.

Bij elk tankstation dat we tegenkomen hoop ik dat hij moet stoppen om te tanken, maar dat doet hij niet. Ik heb geen idee hoe vol de tank zat toen we vertrokken. Ik heb geen idee hoe lang deze auto met een tank doet. Ik kan het benzinewijzertje niet zien. Het enige dat ik weet is dat we al ruim vier uur aan het rijden zijn.

Sommige mensen willen eigenlijk gewoon alles wat Apple maakt kopen. Zo was ik ook. Toch ben ik daar dan de laatste tijd niet louter lyrisch over, wat maakt dat ik de nieuwe dingen van Apple dan weer minder graag wil. En wat als je kritischer gaat zijn? Dan ga je recensies schrijven. Vandaag een recensie over iTunes Match.

Wat is het nu eigenlijk?

Apple heeft een duidelijk idee voor de toekomst: alle telefoons worden iPhones en alle computers worden iPads. Voor wie echt nog wil blijven hangen in het pc-tijdperk zijn er dan nog de MacBook en de iMac, maar het moet wel allemaal Apple zijn. Het schijnt een gezonde gedachte te zijn voor een bedrijf om zoiets te denken: dat heel de wereld hun producten gebruikt. Het nare van heel veel verschillende apparaten hebben is dat je nooit weet welke je nou eigenlijk moet pakken. Maar ook daar heeft Apple een antwoord op: iCloud. Met iCloud staan al je instellingen en bestanden op alle apparaten die je hebt. Maar het doet meer: doordat je bestanden op internet staan, kan je ze ook van de apparaten met minder opslagruimte (je telefoon, bijvoorbeeld) af halen en pas downloaden wanneer je ze nodig hebt. iTunes in the Cloud is datzelfde verhaal, meer specifiek gericht op je muziekverzameling. Op je computer heb je honderden nummers staan die je allemaal hebt gedownload via de iTunes Store en dankzij iTunes in the Cloud kan je ze allemaal downloaden op je mobiel als je onderweg bent. Zo hoef je niet meer die honderden nummers standaard op je telefoon te hebben staan, wat erg veel ruimte scheelt. Maar wat als je nou alleen maar cd's hebt? Daar is iTunes Match dus voor. iTunes Match kijkt naar de cd's die je op je computer hebt gezet en zoekt daar de nummers in hun database bij. Alles wat ze niet kennen uploaden ze naar hun servers. Daardoor heb je ook al je cd's _in the cloud_, zelfs als je dus niets in de iTunes Store hebt gekocht. iCloud is gratis, maar iTunes Match kost 25 euro per jaar. ## Wat Apple er niet bij vertelt...

... maar wat je natuurlijk wel had kunnen weten, is dat je in Nederland natuurlijk niet op iedere straathoek internet hebt. Zolang je geen internet hebt, heb je ook die mooie muziekcollectie van je niet bij je. Dan kan je alleen maar luisteren naar de nummers die al op je iPhone staan, maar dat kon je ook al vóór iTunes Match. 'Geen internet' is vooral hinderlijk in de trein: daar heb je nooit een stabiele verbinding, maar het is wel hét moment om muziek te luisteren. Naast 'geen internet' heb je ook 'sloom internet', dat zo mogelijk nog vaker voorkomt. Met sloom internet is een nummer downloaden ook geen pretje: dat duurt ongeveer even lang als het nummer zelf, en dan heb je al wat anders opgezet. Zelfs bij het 'snelle internet' duurt het een hele poos, maar dat kan ook aan mijn abonnement liggen. Eigenlijk is de enige plaats waar ik goed snel nummers kan downloaden thuis, op de WiFi, maar dat is nu juist de plaats waar ik ze ook even van mijn computer kan plukken. Wat Apple er ook niet bij vertelt is dat de Genius-functie niet meer werkt als je iTunes Match hebt aanstaan. Genius kijkt naar je muziekverzameling en geeft je met één druk op de knop een lijst met nummers die bij het nummer dat je afspeelt passen. Het geeft vaak een geinig lijstje, maar waar ik echt fan van ben zijn de Genius-mixen. Dat is een soort eindeloos radioprogramma, zonder dj's natuurlijk, maar met jouw muziek, gesorteerd op een stel door iTunes gegenereerde genres. Thuis zet ik die altijd op als ik gasten krijg. Is het meer een jazz-mens of meer iets voor indie? Dan klik je zo'n mix aan en heb je voor de rest van de avond goede muziek. Enfin, dit alles kan je iPhone ook, maar niet als je muziek _in the cloud_ staat. Wat Apple er tot slot ook niet bij vertelt is dat iTunes Match je hele muziekbibliotheek van je iPhone dondert. Alle muziekbestanden zijn verwijderd, maar ze staan nog keurig in de lijst met een wolkje erachter. Dat wolkje betekent: 'ik sta _in the cloud_ en je moet mij eerst downloaden voor je mij kan beluisteren.' Dat deed ik bij een stuk of tien albums, maar tot op heden staan de overige 250 albums nog steeds _in the cloud_ te wachten. Die moet je namelijk allemaal downloaden als je thuis bent en daar vergeet ik het weer. Al met al heeft iTunes Match ervoor gezorgd dat ik nooit meer muziek luister onderweg. Op dit moment ligt mijn iPhone via de WiFi allemaal muziek binnen te slurpen. Alleen de niet-leuke albums die ik toch nooit luister staan straks nog _in the cloud_. Fijn dat je daar dan 25 euro voor betaald.

Afgelopen week heb ik niet op Facebook gezeten. Wie dat analyseert, kan denken dat ik dat doe omdat ik vorige week dinsdag naar LUX Live ging. Het onderwerp van de avond was namelijk 'Wat Facebook allemaal van je weet': een avondje over privacy en vooral het schenden daarvan. Het is waarschijnlijk wel de aanleiding geweest voor mijn tijdelijke afwezigheid, maar toch voelt het voor mij niet als de reden ervan. De reden is de 'vind ik leuk'-knop. Misschien ken je dat, dat je iets neerzet en dat binnen een paar minuten een paar mensen op 'vind ik leuk' hebben geklikt. Dat voelt fijn. Je gaat dan je statusberichten zó schrijven dat er zo veel mogelijk mensen op 'vind ik leuk' knikken. Wat ik merkte: voor 3 mensen doe ik het niet, dan ben ik gewoon teleurgesteld. Vanaf 10 mensen ben ik een beetje tevreden. Vaak kijk ik niet eens wie het dan leuk vinden, het gaat gewoon om dat getalletje. En zodra ik merk dat ik blij word van hoge getalletjes, word ik daar vanzelf weer depri van. Een goed plan dus om dat te verbreken: een week zonder Facebook. Wat mij op viel is dat ik het eigenlijk helemaal niet gemist heb. Wat kan je missen aan Facebook? Volgens mij vier dingen: 1) ## facebookhangen Ken je dat verschijnsel, dat je ergens mee bezig bent, maar dat je elke minuut wel een keer kijkt of er al iets op Facebook is verschenen? Je bent op zoek naar leuke verhalen van vrienden, maar meestal komen die niet, alleen maar somme dingen. En als er eens iets leuks is klik je op 'vind ik leuk' en val je weer in hetzelfde gat. Dit eerste punt heb ik niet gemist. 2) ## leuke verhalen van anderen lezen De leuke verhalen mis je wel, want: de leuke verhalen zijn fijn. Maar het is ook weer gelijk zo: als je ze niet leest, weet je ook niet dat je ze mist. Ik zou niet weten wat mensen de afgelopen tijd op Facebook hebben gezet, maar daardoor kan ik er ook moeilijk bedroeft over zijn. 'Ik heb ook gewoon mijn eigen leven,' kan ik dan nu zeggen. 3) ## vertellen wat je meemaakt Natuurlijk wil ik altijd vertellen wat me overkomt, maar ik had twitter nog, dus kon ik daar van alles opzetten. Volgens mij heb ik er niet eens veel méér door getweet, want van mezelf mag ik ook maar één keer per dag iets op Facebook zetten. Dat om te voorkomen dat ik teveel vertel. Ik merk dat het beter is voor de creativiteit als je af en toe dingen voor je houdt. Dan kan je er nog net iets verder over nadenken. (Overigens ook leuk: vorig jaar op 1 februari stopte ik met twitter omdat mijn hoofd er zo vol door raakte. Dat heb ik 9 maanden volgehouden, daarna heb ik heel veel mensen ontvolgd en ben ik weer begonnen.) 4) ## mensen die je leuk vinden En dan het punt waar het eigenlijk om ging. Zoals gezegd is het heel fijn om digitale schouderklopjes te krijgen, maar gelukkig: zodra je Facebook een week gedag zegt ga je ze niet direct missen. Je weet dan namelijk dat er niets leuk te vinden valt, omdat je niets neergezet hebt. En als ik in de supermarkt loop, vraag ik me ook niet de hele tijd af of ik al leuk gevonden ben. Een week zonder Facebook is daarmee eigenlijk gewoon een week lang in de supermarkt lopen. De conclusie van de week zonder Facebook is dat ik niets mis. (Het lijkt nu een beetje op een rookverslaving: je roept altijd dat je zó kan stoppen, maar dat je gewoon geen behoefte hebt om te stoppen. Zo is het met mij dus ook met Facebook, maar ik heb net bewezen dat ik in ieder geval een week zonder kan.) Zo, dan ga ik nu op Facebook kijken.

Vandaag merkte ik dat de nieuwe Uitvreter weer in mijn brievenbus lag. Ook dit keer bevat het blaadje van de Nijmeegse neerlandici een column van mijn hand. Het is iets minder een mening en iets meer een anekdote, maar dat mag ook in columns, geloof ik. En omdat ik het de vorige keer ook gedaan heb, zet ik hem nu hier online.

---

Weet je wat jij later moet doen?

Ook 9292ov.nl maakt fouten en dus loop ik door de ijskoude wind terug naar de vorige halte. Ik heb de gewoonte om ter plekke op mijn telefoon op te zoeken waar ik moet zijn. Het bleek dat ik had moeten uitstappen bij de halte waarvan ik dacht: 'je zal hier maar moeten uitstappen.'

Het is voor het eerst dat ik in Amsterdam IJburg ben. Dat mag slecht heten, want mijn broertje woont hier alweer een jaar. En ook vandaag ga ik niet op bezoek. Vandaag ga ik naar opnames voor een programma met Frank Evenblij. 'Met spoed gezocht,' stond er in het mailtje, en dat ik een maaltijd zou krijgen. Eten, daar doe ik het voor.

---

Het programma wordt opgenomen in Blijburg. Het blijkt een soort gecommercialiseerde krakersenclave te zijn, een strandhut met tapbier. Ik loop er eerst een rondje om. Aan de achterkant vraagt een vrouw of ik iets zoek. Ik noem de naam van het castingbureau. 'Ja, kom maar mee,' zegt ze en ze gaat een deur binnen. Ik schud wat handen en neem plaats in een hoek met banken en een haardvuur onder een omgekeerde trechter. Ik pak een boek. Figurantenwerk is wachtwerk.

---

Na een tijdje spreekt de jongen naast me me aan. Hij doet dit vaker. We hebben het over zijn filmcarrière. Daarbij noemt hij namen waar ik nooit van gehoord heb. 'Die ken ik persoonlijk,' zegt hij dan.

Als hij vraagt wat ik doe, zeg ik dat ik Nederlands studeer. Ik verwacht dat hij begint over lesgeven, zoals altijd, maar dat blijft uit. 'Wat kan je daarmee dan?'

'Nou, veel mensen denken dat je dan leraar Nederlands wordt,' begin ik, 'maar dat hoeft dus helemaal niet.' Ik zie aan zijn gezicht dat hij geen flauw idee heeft. 'Ik schrijf veel,' zeg ik dan maar.

'Dat is superlastig!' weet hij. Hij begint een verhaal over zijn oom, die ook schrijver is. Iedereen weet wat er in de Tweede Wereldoorlog gebeurd is, maar niemand weet wat er toen gebeurd is in Suriname. Ik beaam dat. Hij vertelt over een gezonken schip een Surinaamse baai.

'Maar schrijven is superlastig,' zegt hij weer. 'Als schrijver moet je precies uitzoeken hoe iets is gebeurd, voordat je het op kan schrijven.' Als ik dat nuanceer walst hij vrolijk door op andere dingen.

Op een gegeven moment gaat het over taal. 'Eén wereldtaal, dat zou handig zijn,' stelt hij. Ik bega de fout om daarop in te gaan en uit te leggen waarom dat eigenlijk nooit gaat gebeuren. Het is onbegonnen werk.

Als ik een paar onderwerpen later uiteindelijk een punt maak roept hij dat hij het zó heeft geleerd op school, op een manier alsof ik hem persoonlijk heb aangevallen. Daarna probeer ik het gesprek maar een beetje dood te laten bloeden.

---

'Maar jij studeert Nederlands hè?'

'Ja.'

'Weet je wat je dan moet doen? Dat is ook wel heel belangrijk. Van die kaarten, hoe heten die? Wenskaarten! Wat daar op staat, van "Beterschap" enzo. Daar moet je best goed over nadenken hoor.'

Het duurde nog lang voordat de opnames begonnen.