Toetsenborden: 34 toetsen, hoe dan?

Dit is onderdeel van een serie over toetsenborden, zie het eerste deel voor een overzicht.

Ik wilde ze serie afsluiten met een stuk over hoe ik de 34 toetsen van mijn nieuwe toetsenbord heb ingedeeld. Want inderdaad, dat is best wel weinig. De Apple Magic Keyboard heeft er 79, de Moonlander heeft er 72, de eerder gelinkte video eindigt met een minimalistisch toetsenbord met maar 36 toetsen en dan nóg heeft de Ferris twee toetsen minder.

Zoals de video uitlegt: één van de strategieën om hiermee om te gaan, is het concept van layers. Zodra je de Shift-knop indrukt wordt de betekenis van vrijwel alle toetsen anders: alle letters veranderen in hoofdletters, maar cijfers en tekens veranderen in andere tekens. Door naast Shift een aparte ‘Symbol’-knop toe te voegen kan je in een kleiner aantal toetsen nog steeds heel veel tekens kwijt.

q w e r t   y u i o p
a s d f g   h j k l ;
z x c v b   n m , . /

1 2 3 4 5   6 7 8 9 0
! @ # $ %   ^ & * ( )
[ ] ` ~ '   " _ = + -

Toch kreeg ik het niet helemaal passend. In het bovenstaand voorbeeld mis ik toetsen voor {, }, \ en |, en eventueel § en ± – al gebruik ik die niet zo vaak. Een oplossing was om ook een ‘Num’-layer toe te voegen, maar die kreeg ik dan vervolgens niet helemaal vol. Daarnaast wilde ik een navigatie-layer, met pijltjes en volume, en voor je het weet heb je met Shift, Symb, Num en Nav al vier toetsen bezet, terwijl er dus maar vier zijn voor de duimen en ik één daarvan spatie wil houden en nog iets met Cmd en Ctrl wil.

Ik heb het nog even gezocht in het prachtige concept van de tri-layer. Hierbij heb je dus een knop voor Lower en een knop voor Raise, die dus elk een eigen layer activeren, maar dus ook tegelijk kunnen worden gebruikt voor weer een hele nieuwe layer. Helaas had ik dan nog steeds één layer teveel en vooral duimknoppen te weinig. (Andere helaas is dat je dit niet kan instellen met de Configurator en echt de code in moet duiken, maar daar voel ik me gelukkig best thuis.)

Je zou ook kunnen werken met een meer bladerend principe, waarbij je van Layer 1 naar Layer 2 komt door éénmaal op een knop te drukken en dan los te laten. Van Layer 2 kan je dan naar Layer 3 komen via een andere knop, en als je zorgt dat je vanaf elke andere layer steeds weer naar Layer 1 kan via dezelfde knop ben je in principe nooit de weg kwijt, zegt deze video, maar ik durfde het toch niet helemaal aan.

De standaardconfiguratie van de Ferris lost het probleem op door ‘Mod-Taps’ te gebruiken. Het idee hierbij is dat je een toets iets anders kan laten doen voor het indrukken en loslaten dan voor het indrukken en vasthouden. Wie de linkerknop met het bultje indrukt en loslaat krijgt een F, maar wie diezelfde knop vasthoudt komt in een Symbol-layer terecht, waardoor andere knoppen daarna symbolen geven. Het is vrij ingenieus en behoorlijk efficiënt, maar ik vind het persoonlijk erg irritant dat bepaalde letters niet direct op mijn scherm verschijnen.

Momenteel gebruik ik Combo’s om al mijn toetsen kwijt te kunnen. Ik sluit niet uit dat het nog eens gaat wijzigen in de toekomst, maar momenteel ben ik er tevreden mee. Het idee is als volgt: wie op de Q drukt krijgt een Q en wie op de A drukt krijgt een A, maar QA samen ingedrukt geeft een 1 (de toetsen sluiten op elkaar aan, dus heel lastig is het niet). Op die manier is de hele bovenste + middelste rij vol met getallen, en de middelste + onderste rij bevatten alle tekens, plus de Tab (T). Op de standaardlayer heb ik een Backspace (B) en Enter (E).

q w e r t   y u i o p
a s d f g   h j k l B
z x c v b   n m , . E

1 2 3 4 5   6 7 8 9 0
` - = T \   / ' ; [ ]

Merk op dat ik eigenlijk een andere layout gebruik dan Qwerty, maar ik wil deze post niet nog obscuurder maken dan het al is. Merk ook op dat er helemaal geen letters op mijn keycaps staan, dus daar hoef ik me niet door te laten afleiden. En merk op dat ik hier alleen vertikale combinaties gebruik: als ik netjes elke vinger voor de juiste kolom gebruik kan ik nooit per ongeluk een cijfer typen omdat ik de toetsen te snel achter elkaar indruk. (En mijn andere layout zorgt ervoor dat dergelijke combinaties op dezelfde vinger ook vrijwel nooit voorkomen.)

Wat ik hier ook fijn aan vind is dat ik hiermee geen enkele duimknop hoef op te geven voor layer-navigatie. Alle knoppen zijn gewoon vlak onder mijn vingers en los van de combinatie zelf heb ik er dus geen extra knop voor nodig: het aantal gelijktijdig ingedrukte knoppen blijft twee, maar slechts op één vinger. Voor sommige wordt dit drie: de twee knoppen voor 1 plus Shift erbij geeft een uitroepteken. Nog steeds erg overzichtelijk.

Dan voor de duimen op links zitten Shift en Command (Cmd) en op rechts zitten Ctrl/Escape en Spatie. Omdat ik veel programmeer in Vim heb ik Escape vaak nodig, maar hij combineert nooit echt met Ctrl, en hier is de vertraging net iets minder hinderlijk, dus hier heb ik de Mod-Tap techniek wel toegepast. Nergens op de duimen dus momenteel een Layer-switch.

Maar de pijltjestoetsen dan? Daarvoor heb ik op beide handen toch nog een layer weten te verstoppen: als je, als combo, je hele hand op de rechterzijde neerlegt, worden de middelste toetsen op de linkerhand een set aan pijltjestoetsen in WASD-style. Hetzelfde werkt ook andersom, maar dan besturen ze de muis-cursor, in HJKL-style. In beide layers zitten ook media-controls voor volume en play/pause.

- - ^ - -   - a l t !
- < v > -   - X X X X
- - - - -   - h y p r

a l t ! -   - - - - -
X X X X -   - < v ^ >
h y p r -   - - - - -

Als je dezelfde vier vingers één rij naar boven doet krijg je een Alt-toets. Dit werkt op beide zijden, zodat je het met je andere hand kan doen als je hem wil combineren met één van de toetsen in die rij. In de onderste rij is dit de Hyper-knop, wat weer een wereld op zich is. In kort: Hyper is Shift+Ctrl+Alt+Cmd, wat een idiote combinatie is die niemand kan indrukken en daarom altijd nog vrij is, ideaal voor je eigen globale shortcuts. Ik kan Hyper combineren met cijfers om snel naar bepaalde programma’s te springen dankzij Hammerspoon, en nog wat meer dingen.

En dat was het. Ik ben er vrij zeker van dat er nog bepaalde zaken gaan veranderen in mijn configuratie, maar vooralsnog ben ik hiermee tevreden. Het was nogal een konijnenhol, hopelijk heb ik jullie niet al te ver meegetrokken. Dan ga ik nu weer even verder oefenen op Monkeytype. Doei.